"Ey cılız bir kalemden dile gelen hakikat!

Sen devleri bile korkutacak kadar mı korkunçsun?"

Sabahattin Ali’nin kısa yaşamında popüler 

romanlarından ‘’Kuyucaklı Yusuf’’ Edremit’te geçer.

1903 sonbaharında başlar olaylar, 1. Dünya Savaşı’na, Seferberlik Yılları’na ilerler.

Yazar, “Üç tarafını saran Çamtepe, İbramcaköy ve Tavşanbayırı isimli üç yamaca yaslanan büyükçe, şirince bir kasabaydı” diye tasvir eder Edremit’i.

Roman,Yusuf ile Muazzez’in mekânlarını, dönemin insanlarını, ilişkilerini aktarır.

Edremit, ‘’Sabahattin Ali’nin Şehri’’ olarak ünlenmiştir.

****

Edebiyatımızın yıldızlarından 41 yıllık yaşamına "Kürk Mantolu Madonna", "Kuyucaklı Yusuf", "Kağnı", "Ses" gibi önemli roman ve öyküleri sığdırdı.

"Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz",

"Leylim Ley", "Göklerde Kartal Gibiydim",

"Geçmiyor Günler" ile hep yaşamımızda olan

Sabahattin Ali, 2 Nisan 1948’de alçakça katledildi. 

****

O;

''Ben Dünya'dan ziyade kafamın içinde yaşayan bir insanım.'' derdi hep dostlarına.

O; 

“Bu memlekette yapılan her işin, üç beş kişinin çıkarına değil, bu toprakları dolduran milyonların yararına olmasını” isterdi.

O;

"Kürk Mantolu Madonna"da  şöyle yazmıştı;

“İnsan, insanın sadece sevgisine ve alakasına muhtaç..."

****

"İçimizdeki Şeytan"dan kısa  bir bölüm alıntı;

''Bu adamların hiçbiri sırtında taşıdığı ve muhafazaya mecbur olduğu mevki veya paye ile ahenk halinde yaşamıyor. Kafaları, zekâ itibariyle olsun, yarım yamalak bilgileri itibariyle olsun, merhamete muhtaç bir halde. 

Her şeyleri iğreti, her vasıfları, her kanaatleri iğreti...'' Hayatta bir duruşu olmalı insanın değil mi?

Sabahattin Ali gibi!

****

Yazının bundan sonraki bölümü kızı Filiz Ali ’den;

‘’Babam Sabahattin Ali karlı bir Şubat sabahı 

benim ve annemin bir kaç poz fotoğrafını 

çektikten sonra Ankara’dan İstanbul’a doğru yola çıktı, ve bir daha geri dönmedi.

Ölüm haberini neredeyse bir yıl sonra 1949 yılı Ocak ayında gazetecilerden aldık.

Başta herşey usulüne göre halledilmişti. Sabahattin Ali’yi “milli hisleri galeyana geldiğinden” öldürdüğünü iddia eden bir katil vardı ortada, babama ait olduğu söylenen fakat tanınmaz halde olan bir ceset de bulunmuştu. Ne var ki cesedi teşhis etmeye o zaman hayatta olan annesi ve eşi çağırılmadı.

Böylece ceset esrarengiz bir şekilde kayboldu.

Sabahattin Ali’ye ait bir defin belgesi bile yok. Yani nereye gömüldüğü bilinmiyor.

Olayın iç yüzü bugüne kadar gelmiş geçmiş bütün iktidarlar tarafından ısrarla aydınlatılmadı. Sabahattin Ali yıllardır kayıptır.

Sabahattin Ali gibi tanınmış, sevilen bir yazarın hunharca öldürülmesinin yarattığı dehşet ve korku, toplumu suskunluğa sevkederken öte yandan her türlü muhalefeti sindirmeyi vazife bilen karanlık güçlere de cesaret verdi.

Her on yılda bir tekrarlanan askeri darbeler ile karanlık güçler denen aslında içimizden birileri, diğerlerini yok etmeye devam ettiler.

Öldürülen gazeteciler, yazarlar, sanatçılar, bilim insanlarının ardından toplumda gitgide derinleşen ve hiç bir biçimde tedavi edilemeyecek yaralar açıldı.

Yetmiş yıl sonra gelinen noktada toplum, toptan pasifize edilmiş, her türlü haksızlık, hukuksuzluk, cinayet ve dehşete kanıksamış durumdadır.

Ne var ki güneşin her sabah doğması kadar doğal ve değişmez bir gerçek var evrende. Hafıza.

İnsan hafızası kaybolan, kaybedilen, yok edilen, yakılan, parçalanan değerlerimizi unutmaz. Onlar, bu kayıp değerler hiç umulmadık bir yerde, umulmadık şekilde toplumun karşısına çıkar ve “susmaktan hiç utanmadınız mı ?” diye sorar .

****

"Sabahattin Ali büyük yeteneğinin evrensel boyutlara ulaştığı bir olgunluk çağında, 41 yaşında, hiç kuşkusuz dönemin siyasi polisinin alçakça tuzağına düşürülerek katledildi.

Toplumsal yaşamımızın en kanlı, en karanlık bir sayfası olmasının yanı sıra edebiyatımızın bu onulmaz acısının hesabı, üzerlerinde bu cinayetin laneti olanlardan her zaman sorulmaya devam edilecektir."

(Şair-Yazar-Çevirmen ve Akademisyen

Ataol Behramoğlu)

****

75 yıl önce bugün cinayete kurban gitti Sabahattin Ali.

Şiirleriyle, romanlarıyla ölümsüzleşen 

Sabahattin Ali. 

Faili meçhul cinayetle anılan ilk ünlü kişiydi de diyebiliriz.

Ne acıdır ki, gidilecek bir mezarı dahi yok bugün !

Dünya Şairi Nâzım ona şu sözünü ithaf etmişti;

‘’Sabahattin, Türkiye’nin ve Türkçe’nin en namuslu, en yurtsever, en istidatlı evlatlarından biridir!’’

"Varlığı büyük boşlukları dolduracak 

mahiyette değildi, fakat yokluğu müthişti. " 

Sabahattin Ali’nin!

O kanatlarıyla mitolojinin İda’sını (KazDağı) aşan asi bir kartaldı!..

"Satın alınamayan şeyleri

Severim ben.!

Deniz gibi, Gökyüzü gibi,

Ay ve güneş gibi,ve sevgi gibi.." demiş

Sabahattin Ali'yi; hepimizin marş gibi ezbere bildiği 88 yıl önce yazdığı "Hapisane Şarkısı " ile,

özlem ve saygıyla anıyorum;

Başın öne eğilmesin

Aldırma gönül aldırma

Ağladığın duyulmasın

Aldırma gönül aldırma

Dışarda deli dalgalar

Gelir duvarları yalar

Seni bu sesler oyalar

Aldırma gönül aldırma

Görmek istersen denizi

Yukarıya çevir yüzü

Deniz gibidir gökyüzü

Aldırma gönül aldırma

Kurşun ata ata biter

Yollar gide gide biter

Mahpus yata yata biter

Aldırma gönül aldırma

Dertlerin kalkınca şaha

Bir sitem yolla Allah’a

Görecek günler var daha

Aldırma gönül aldırma