Tarih 18 Ekim 1920 idi.
99 yıl önce bugün.
Bir Cumartesi günü.
Ankara'da hareketli saatler yaşanıyordu.
Ulus meydanındaki Taşhan binasında Türkiye'nin ilk resmi Komünist Partisi kuruluyordu.
Adı, Türkiye Komünist Fırkası.
Kurduran Mustafa Kemal Atatürk'tü.
Evet Atatürk.
Partinin ileri gelenleri de Refik Koraltan, Kılıç Ali, Yunus Nadi, Tevfik Rüştü Aras, Hakkı Behiç Bayiç gibi cumhuriyetin kurulmasında payı olanlardı.
İlk üyeleri ise Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, Ali Fuat Cebelioğlu, Refet Bele ve Kazım Karabekir'di.
Kendilerine "Kızıl Kalpaklılar" dediler.
İlk bildirileri şöyleydi.

"Sevgili Yoldaş,
Doğrudan 3. Enternasyonal'e bağlı bir Türkiye Komünist Fırkası oluşturularak Hükumetçe de onaylanmıştır. Fırkanın askerlik işleri şubesi, siz kumandan yoldaşımızı da üyeleri arasında görmekle iftihar eder. Fırka resmen kurulmuş olup, faaliyetini düzenlediğinden ve eskiden kurulmuş olan gizli Yeşil Ordu örgütü de fırkaya dönüştüğünden dolayı artık Bolşevizm, Komünizm fikir ve esasları üzerinde hiçbir cemiyet, heyet veya kişi fotoğraflı belge ve yetkinamesi olmaksızın faaliyette bulunamayacaktır. Şimdiden ilgilenenlerin dikkatlerinin çekilmesini rica ederiz. "

Ancak bu partiyi kuranların hiç biri komünist değildi.
Öyleyse neden kurmuşlardı?.

*. *. *

1917 Ekim Soyvetler Devrimi, dünyanın ezilen halklarında ve işçilerinde büyük bir umut yaratmıştı.
Her yerde olduğu gibi Anadolu'da sol akımlar ortaya çıkmıştı.
Üstelik Sovyetler Birliği Lideri Lenin, Türkiye'nin emperyalizme karşı verdiği savaşı destekleyeceklerini açıklamış, ancak Anadolu'daki komünistlerin örgütleneceği bir partinin kurulmasını istemişti.
Şöyle demişti.

"Mustafa Kemal Paşa tabii ki sosyalist değildir ama, görülüyor ki, iyi bir teşkilatçı... Kabiliyetli bir lider, milli burjuva ihtilalini idare ediyor. İlerici, akıllı bir devlet adamı. Bizim sosyalist inkılabımızın önemini anlamış olup, Sovyet Rusya'ya karşı olumlu davranıyor. O, istilacılara karşı bir kurtuluş savaşı yapıyor. Kapitalistlerin gururunu kıracağına, padişahı da yardakçılarıyla birlikle silip süpüreceğine inanıyorum. Halkın ona inandığını söylüyorlar. Ona, yani Türk halkına yardım etmemiz gerekiyor. İşte, sizin işiniz budur. Türk hükümetine, Türk halkına saygı gösteriniz. Büyüklük taslamayınız. Onların işlerine karışmayınız. İngiltere onların üzerine Yunanistan'ı saldırttı. İngiltere ile Amerika bizim üzerimize de sürü ile memleket saldırttı.."
Lenin'in bu sözlerinden sonra 10 Ekim'de Mustafa Suphi Bakü'de ilk Türkiye Komünist Fırkası'nı kurmuştu.
Ankara yönetimi telaşa düştü..
Apar topar resmi bir komünist parti kurdular..
Böylece Anadolu'daki sol hareketleri kendi kontrollerine alacak, başta Çerkez Ethem'in Yeşil Ordusu olmak üzere içerideki diğer Komünist faaliyetleri etkisizleştireceklerdi..

*. *. *

Plan tuttu..
Ankara'da herkes yoldaş oldu..
Kalpaklar kızıla boyandı..
Mustafa Kemal Ekim ayında Ankara'ya gelen ilk Sovyet heyetini "Hoş geldiniz yoldaşlar" diye selamladı.

*. *. *

Ancak bir süre sonra şartlar değişti.
1921 yılının hemen başındaki 1. İnönü Zaferi İtilaf devletlerini Ankara'yı tanımaya zorladı..
Artık Batı ile ilişkiler yoluna girmişti..
Özellikle Londra Konferansı öncesi sola yönelik büyük bir temizlik hareketi başladı.
Türkiye Komünist Fırkası hemen kapatıldı.
Bu cumhuriyetin kapattığı ilk partiydi.
Meclis'teki Halk Zümresi lav edildi, temsilcileri tutuklanarak İstiklal Mahkemeleri'nde yargılandı..
Sonraki meclislerde Halk Zümresi'ne izin verilmedi..
28 Ocak'ta Mustafa Suphi ve 15 yoldaşı Karadeniz'de katledildi.
Olay faili meçhul(!) kaldı..
Ardından Çerkez Ethem'in Yeşil Ordusu da dağıtıldı.

*. *. *

Sonra ne mi oldu?..
Nazım Hikmet ne olduğunu Kuvai Millici Kartallı Kazım için yazdı..
“Dövüştü pir aşkına,
Yaralandı birkaç kere
Ve saire.
Ve kavga bittiği zaman
Ne çiftlik sahibi oldu,
Ne apartıman.
Kavgadan önce Kartal’da bahçıvandı,
Kavgadan sonra Kartal’da bahçıvan."