"Türk Sinemasının Sultanı"

Türkan Şoray'ın 78.doğum günüydü.

Bugün ise en önemli filmlerinden bir Yeşilçam klasiği "Vesikalı Yarim",

yazı konum...

****

“Evden işe, işten eve gidip gelen evli ve çocuklu manav Halil, bu monoton hayatında değişiklik olsun diye bir gün arkadaşlarıyla pavyona gider.

Pavyonda, orada çalışan kadınlardan biri olan Sabiha'yla tanışır.

Halil Sabiha'ya, Sabiha da Halil'e aşık olmuştur.

Fakat Halil Sabiha'dan evli olduğunu saklamıştır.

Sabiha Halil'le ilgili gelecek planları yaparken, gerçeği öğrenir.

Büyük bir hayal kırıklığına uğrar.

Halil'in yuvasının yıkılmasını göze alamadığı için onu kendinden soğutmaktan başka şansı yoktur artık.”

****

Sait Faik’in "Lüzumsuz Adam” kitabındaki 

“Menekşeli Vadi” adlı öyküsündendir özet…

Bundan 56 yıl önce de sinemaya uyarlanmıştır.

Bu siyah-beyaz film;

bir Yeşilçam klasiğidir.

Safa Önal senaryosunu yazmıştır, Ömer Lütfi Akad yönetmenidir.

Filmin başrollerini

Türkan Şoray (Sabiha), İzzet Günay (Halil) paylaşmıştır.

(Bu filmi, defalarca semtimizin yazlık sinemaları Cem ve Atlas’ta, bir de Lale sineması salonunda seyrettiğimi çok iyi hatırlarım)

****

Sinema Yazarı ve Eleştirmeni Soner Yıldırım, film için “Yeşilçam  Melodramlarının Alametifarikası” tanımını yapar;

“Vesikalı Yarim,

hem Yeşilçam’ın o alışılagelmiş melodram kurallarına büyük oranda bağlı kalmış, hem de tüm benzerlerinden sıyrılıp başlı başına bir film olmayı başarmıştır.

Ömer Lütfi Akad’ın yalın sinema dili, özgün bir aşk hikayesini mehilsiz bir büyüyle yansıtırken, ses, yönetmenlik, oyunculuk ve senaryo belki de o güne kadar ilk defa bir melodramda bu kadar itinalı bir bütünlüğe ulaşmıştır.

Vesikalı Yarim’in benzerlerinden ayrıştığı ilk nokta; evli bir adamla bir konsomatrisin aşkını işliyor oluşudur.

Ezilen, hor görülen, başına olmadık belalar gelen masum bir kadın değildir Sabiha.

Daha çok Yeşilçam’ın kötü kadınına atfedilen bir mesleği, toplumun onaylamayacağı bir hayat biçimi vardır(...)

Şarkıları da melodram filmlerin olmazsa olmaz unsurlarından biridir. 'Vesikalı Yarim' de müziğin neredeyse hiç susmadığı, süresi boyunca ardı ardına birçok şarkının çalındığı melodramlardan biridir bu yönüyle.

Bir başka güzeldir Türkan Şoray da bu filmde…”

****

Sahici performanslarıyla filme çok şey katmıştır "Sinemamızın Sultanı” Türkan Şoray ile “yakışıklı ve karizmatik” İzzet Günay.  “Konsomatris Müjgan” karakteriyle de rahmetli Ayfer Feray.

Filmin unutulmaz şarkılarındandır “Kahverengi Gözlerin…” Finalde ağlayan Sabiha’dır belki.

Ancak filmin önceki sahnelerinde de olduğu gibi yine Halil’i anlatır çalan şarkılar.

Gözler Sabiha’nındır, şarkılar Halil’in; “Gözyaşların boşuna / Düşmem artık peşine / Yansın yüreğin yansın / Şimdi de bende sıra / Kalbimi kıra kıra /

Bıraktın bir hatıra / Günahını yalancı dudaklarında ara...”

****

Sözü burada senarist Safa Önal’a bırakalım:

”Onların bir araya gelmesine imkan ve ihtimal yoktu. Başlangıçtan itibaren imkansız bir aşkı deniyorlardı.

Yürüyemezdi o aşk.

Yani, Sabiha oradan çıkamazdı.

Kenar semtin delikanlısı, evli, çocuk babası Halil de saz kadını Sabiha ile yaşamları boyu yapamazdı.

Yani ayrılık, tanıştıklarından itibaren vardı.

Ama onlar imkansızı denediler.

Aşk buydu zaten!..”

****

Peki Şoray, bu filmle Antalya Altın Portakal Film Yarışması’nda en iyi kadın oyuncu ödülünü almış

Türkan Sultan nasıl anlatır “Vesikalı Yarim”i?;

“En sevdiğim filmlerimdendir.

Türk Sinema tarihinin en duyarlı ve en güzel aşk filmlerinden biridir.

Safa Bey senaryoyu okumak için eve geldi, okumaya başladı.

İnanın, son sayfalara kadar zor dayandım. Hıçkırıklar boğazıma kadar düğümlendi.

İmkânsız aşk bu kadar mı güzel anlatılırdı.

İnanılmaz bir senaryo yazmıştı...”

Bir dönem Yeşilçam’a damga vuran 83 yaşındaki İzzet Günay ise:

"120 filmde rol aldım.

‘Say’ deseniz, gönlümdeki ilk sıra, Türkan Şoray ile oynadığım 'Vesikalı Yarim’indir."

****

Bugünlerde 78.yaşını kutlayan Türkan Sultan için 222 filmi içinde(Bir rekordur da) gerçekten

23 yaşında çevirdiği “Vesikalı Yarim” bir dönüm noktasıdır yaşamında.

Edebiyat ve Kültür Sanat Araştırmaları Derneği 

Başkanı Şerif Aydemir'in de belirttiği gibi;

"Özdemir Asaf, ‘Herkesin bir şiiri yoktur ama herkesin bir hikayesi vardır’ demiş.

Vesikalı Yarim’in hem şiiri var hem hikayesi. Hakkında yazılmış kitaplar, makaleler, incelemeler, tezler var. Sinema sanatı, tarihi ve sosyolojik açıdan hakkında bu kadar söz söylenen başka bir sinema eserimiz yok...”

Elbette Türkan Sultan gibisi de yok!..