Yazar Mehmet Culum’dan ‘Atatürk'ün Ilıca'ya Gelişi’

Kendisi de Ilıcalı olan ve Atatürk'ün Ilıca'daki günleri ve İzmir suikasti hakkında araştırmalar yapan Mehmet Culum, etkinlikte yaptığı söyleşide, o dönemi ayrıntıları ile anlattı. 

Mehmet Culum, Gazi Mustafa Kemal'e İzmir'de yapılmak istenen suikastin ayrıntılarını, Ilıca'ya gelişini ve Ilıca'da geçirdiği 8 günü, "Ilıca'dan Ata'ya Selam" etkinliğinde anlattı. Culum, kendisi de Ilıcalı olup, bu döneme ilişkin araştırmalar yapmıştır.

Culum, İzmir suikastine ilgi duymasının, Atatürk'ün Ilıca'ya gelmesiyle ilgili olduğunu belirterek şöyle devam etti: "Eğer bu lanet olası olay yaşanmasaydı, Gazi Mustafa Kemal, tabi ki Çeşme'ye gelmeyi planlamıyordu. Ancak bu kötü olay, Ilıca'mızın şansı oldu. Ilıcalılar, Ulu Önder'i bu topraklarda, 8 gün 8 gece ağırlama mutluluğuna erişti."

İzmir Suikastinin Arka Planı
Culum, İzmir suikastinin altyapısını şu şekilde açıkladı: Birinci Dünya Savaşı sona erince, İttihatçılar gruplara ayrıldılar. Bir grup padişahın çevresinde kalırken, bir grup yurt dışına kaçtı. Milli Mücadele'ye katılanlar zafer kazandıktan sonra, ikiye ayrıldılar: padişahlık ve halifelikle devam etmek isteyenler ve yeni bir devlet kurmak isteyenler. Mustafa Kemal'i seçimle indiremeyeceklerini anlayınca, öldürmeye karar verdiler.
Suikast planını eski İttihat Terakki Nazırlarından Şükrü Bey ve Kara Kemal başlattı. Ziya Hurşit ise tetikçileri buldu: Laz İsmail ve Gürcü Yusuf. Cinayeti 1926 yılının kış aylarında Ankara'da gerçekleştirmeye karar verdiler. Ancak planları tutmayınca, İzmir'e yöneldiler.

Hain Planın Uygulama Aşaması
Suikasti, Kemeraltı Camisi'nin yanındaki üç yolda pusu kurarak gerçekleştirmeyi planladılar. 11 Haziran'da İstanbul'dan İzmir'e gelen Ziya Hurşit ve tetikçileri, Gaffarzade Oteli'ne yerleşti. Ancak Giritli Şevki'nin yazdığı bir mektup sayesinde plan ortaya çıktı. İzmir Valisi Kazım Dirik'in başlattığı tutuklamalarla, suikastçılar yakalandı.

İzmir ve Ankara'daki Yargılamalar
İzmir ve Ankara'da yapılan yargılamalar sonucunda, 13 kişi idam edildi. İstiklal Mahkemesi'nin İzmir'deki çalışmaları 13 gün sürdü ve 15 idam kararı verildi. Ankara'da ise dört kişi idam edildi.

Mustafa Kemal'in Ilıca'da Geçirdiği 8 Gün
30 Haziran'da Mustafa Kemal, İzmir'den uzaklaşmak istemediği için Ilıca'ya gitmeyi tercih etti. Ilıca'ya geldiğinde coşkuyla karşılandı ve Madam Kramer'in evinde 8 gece kaldı. Rasim Palas Oteli'nde halkla görüşmeleri oldu. 6 Temmuz'da mahkeme heyeti ile idamlar hakkında konuştu. 8 Temmuz'da Ilıca'dan ayrılarak İzmir'e, oradan da Ankara'ya hareket etti. Atatürk, Çeşme'ye sadece bir kez gelmiştir ve bu ziyaret 1937 yılında gerçekleşmemiştir. Yattaki fotoğraf ise İstanbul Boğazı'nda Savarona yatında çekilmiştir.

Culum, konuşmasını Atatürk'ün Ilıca'daki günlerine dair anekdotlarla bitirdi ve Ilıca'nın tarihi önemine vurgu yaptı.