TCDD’den ballı kiralamalar

Yıllardır zarar eden TCDD’nin 2019 yılı zararı da 2 milyar 546 milyon 895 bin TL oldu. TCDD’nin 2016 (2 milyar 516 milyon 615 bin), 2017 (2 milyar 644 milyon 270 bin), 2018 (3 milyar 466 milyon 217 bin) ve 2019 (2 milyar 546 milyon 895 bin) yıllarındaki zarar toplamı 11 milyar 174 milyon 447 (eski parayla 11 katrilyon 174 trilyon 447 milyar) liraya ulaştı.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) tarafından kiraya verilen bin 250 adet taşınmazın kira ücretlerinde, kira sürelerinde ve kira artış oranlarında önemli usulsüzlükler yapıldığı tespit edildi. Sayıştay raporlarına göre her yıl veya sözleşme bitimlerinde ihaleye çıkılması gerekirken taşınmazların 50 yılı bulan sürelerde aynı kişilere düşük bedelle verildiği, kira artışlarında TÜFE yerine ÜFE endeksinin baz alındığı bu nedenle kurumun her yıl milyonlarca lira zarara uğratıldığı vurgulandı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili ve TBMM KİT Komisyonu CHP Grubu sözcüsü Atila Sertel, Sayıştay’ın TCDD 2019 yılı raporuna yansıyan bulgulardan bazılarını paylaştı.

15 YILLIĞINA KİRALANDI YARIM ASRI BULDU

Raporda İstanbul Tarihi Haydarpaşa Garı’nda faaliyet gösteren ünlü restorandan da örnek verilerek, 1970 yılında 15 yıllığına Gar Lokantası olarak kiraya verilen işletmenin sözleşmesinin 50 yıldır devam ettirildiğine ve 241 metrekarelik alanın cirosuna oranla çok düşük bedelle kiralandığına dikkat çekildi. 

Konuyla ilgili Sayıştay raporuna yansıyan tespitleri paylaşan CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, şunları söyledi:

“Haydarpaşa Garı’nı kültür ve sanata açarak halkın yararına kullanmak isteyen İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne vermeyenler TCDD’nin taşınmazlarını yıllardır birilerine peşkeş çekmişler. Tarihi Haydarpaşa Garı’nda 1970 yılından bu yana faaliyet gösteren firmanın 2019 yılı ilk 9 ayında 2,4 milyon TL (aylık 266 bin TL) hasılat elde ettiği anlaşılmış, buna mukabil aynı dönem için sadece 42 bin 480 TL (aylık 4 bin 720 TL) kira bedeli alındığı tespit edilmiş. TCDD, bu tarihi yeri adeta çerez parasına vermiş ve ne kirayı yükseltmek için ne de ihale ile başkalarına vermek için adım atmamış. Yıllarca aynı firmaya ihalesiz olarak kiralamış. Üstelik 2010 yılında 12 m2 açık alanın daha bu işletmeye kiralandığı, 2013 yılında 12 m2’lik alanın 30 m2’ye 2017 yılında da ise 210 m2’ye çıkarıldığı tespit edilmiş. Sayıştay açık açık bin 250 adet taşınmazı çok ucuza veriyorsunuz, hukuksuz şekilde süre uzatımı yapıyorsunuz, kurumu zarara uğratıyorsunuz diyor. Biz de TCDD yönetimine sesleniyoruz; kimin malını kimlere peşkeş çekiyorsunuz? Hesabını vereceksiniz.”

10.5 MİLYON ZARAR

Raporda TCDD 1. Bölge Müdürlüğü tarafından kiraya verilen diğer işyerleri ile ilgili de usulsüzlüklerin aktarıldığını vurgulayan Sertel, “TCDD 1. Bölge Müdürlüğü tarafından kiraya verilen ve ticari işletme olarak kullanılan taşınmazların kira artış oranlarının sözleşmelerine göre yurtiçi üretici fiyat endeksine göre belirlenmesi gerekirken tüketici fiyat endeksine göre belirlendiği ve bunun sonucunda eksik kira artış oranı uygulanarak kurumun yaklaşık 10,5 milyon TL gelir kaybına uğradığı belirtiliyor. Sayıştay kurumun 2019 yılı kira gelirinin 64 milyon olduğunu, kiralamaların usulüne ve piyasa şartların uygun yapılması halinde bu gelirin kat be kat artacağını vurguluyor. Her yıl milyarlarca lira zarar eden kurumdaki bu usulsüzlükler giderildiğine kurumun kar etmesinin kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum. Bunu da bizim iktidarımızda tüm halkımız görecek. Yandaşlara ve ranta akıtılan musluklar kesildiğinde bütün KİT’ler yeniden ayağa kalkacak” diye konuştu.