Festivale adını veren Alaçatı otları

Kısa zamanda Türkiye'nin sayılı festivalleri arasına giren ve ot tanıtım gezileri, en fazla çeşitte ot toplama ve en iyi ot yemeği yarışmaları ile ilgi çeken Alaçatı Ot Festivali'nde, Çeşme, 4 günlük festival süresince binlerce kişiyi ağırlıyor. 

Festival süresince Çeşmelilerin açtıkları stantlarda, yörede yetişen yenebilir otlar, çeşitli otlardan yapılmış yiyecekler ve ot temalı hediyelik eşyalar, festival ziyaretçilerin beğenisine sunuluyor. Ayrıca eski Alaçatı Belediyesi'nin yanında oluşturulan "Uygulama Bahçesi"nde de, Çeşme yöresinde doğada yetişen otlar, festival ziyaretçilerine tanıtılıyor.

Çeşme'nin doğasında yetişen 120'yi aşkın faydalı ot çeşidi olduğunu açıklayan Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü Ziraat Mühendislerinden Ahmet Keçeci, ot festivali öncesinde yabani otlarla ilgili aydınlatıcı bilgiler verdi. Çeşme'nin doğasında yetişen faydalı otların hepsinin yenmediğini belirten Keçeci, bazı otların da bitki çayı olarak tüketilebildiğini ifade etti. 

Yabani otlar nereden ve nasıl toplanmalı?

Doğadaki her otun faydalı olmadığını açıklayan Ziraat Mühendisi Keçeci, yenebilecek otların uygun zamanda toplanmasına dikkat edilmesi gerektiği konusunda uyararak, "Yenebilecek otlar mevsiminde toplanmalı. Örneğin en çok bilinen turp otunu ne zaman toplayacağımızı bileceğiz. Ocak ayında toplanmaya başlar, mevsimin durumuna göre Şubat ayında toplanmaya devam edilir. Çiçeklenmeye başladığı zaman toplanmaz. Ayrıca otların toplanacağı yer de önemlidir. Yol kıyılarından, gübre birikintisi olan yerlerden toplanmaması gerekir. Temiz doğadan, tarla kıyılarından, tarlalardan, zirai ilaç kalıntılarının olmadığı yerlerden toplanması gerekir. Hafriyat, atık, çöp varsa o bölgedeki otlar insan sağlığı açısından tehlikelidir. Bir başka konu da otun toplanma şekli. Özellikle bazı köklü bitkilerin doğru miktarda toplanması çok önemli. Popülasyonu talan etmeyeceğiz. Belirli bir alanda köklü bitkinin miktarı fazlaysa, seyreltme işlemi yapılmalı. Eğer miktar azsa kesinlikle toplanmamalı. Eğer böyle yaparsak, o bitkinin bir sonraki yıl o bölgede çoğalmasını sağlamış oluruz" diye konuştu.

"Güneş görmeyen yerlerdeki otları toplamayın"

İnsanların bilmedikleri otu tüketmemelerini de vurgulayan Keçeci, "Otlar genellikle haşlanarak tüketiliyor. Bazıları da çiğden salatası yapılarak tüketiliyor. Haşlayarak tükettiğimiz yabani otların acı suyu gideceği için zehirlenme gibi etkisi olmaz. Bir başka konu da otların hiç güneş görmeyen, gölge alanlardan toplanmaması gerekiyor. Gölgedeki otlar risklidir. Eğer bitki güneş görmüyorsa, bildiğiniz, tanıdığınız bir ot olsa bile toplanmamalı. Ot, mutlaka güneş görmeli, fotosentezi yapmalı. Böylece besin değeri artar. Bu kriterlere dikkat ederek, otları toplayıp, tüketebiliriz" diye açıkladı.

"Bitkilerin sağlık etkilerini anlatan yayınları doğru bulmuyoruz"

Bazı bitkilerin ilaçların ham maddesi olduğunu da belirten Ziraat Mühendisi Keçeci, "Örneğin Çeşme'de yetişen bir ağaç var; katran ardıcı, Onun meyvesi öksürük şurubu yapımında kullanılıyor. Yani ağaçtan da faydalanılabiliyor. Ama biz, bazı bitkilerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini anlatan yayınları doğru bulmuyoruz. Çünkü her vücutta, her etken madde farklı etki gösterir. Bir ot, birisine çok iyi gelebilir, ama bir başkasında alerjik etki yapabilir. O nedenle dikkatli olunmasında fayda var" diye uyardı. 

"Otlar çiçeklenmeden toplanmalı"

Çeşme bölgesinde ot toplama zamanının kış mevsiminin sertlik derecesine bağlı olsa da Mart ayı sonlarına kadar olduğuna dikkat çeken Keçeci, "Kasım ayından itibaren değişik zamanlarda, değişik otlar, doğa tarafından bizlere sunuluyor. Yaklaşık olarak 3,5 - 4 aylık bir zaman diliminde doğadan ot toplayabiliriz. Arap saçı, rezene, turp otu, radika, hardal otu, kaya koruğu gibi birçok ot, çiçeklenmeden toplanmalıdır. Eğer bir ot çiçek vermişse toplanmamalı. Çünkü toplamanın hiçbir faydası yok" diye konuştu.

"Şevketi bostan, hem faydalı hem de lezzetli"

Şevketi bostan bitkisinin tarlalarda dikilerek yetiştirilmeye başladığını da anlatan Keçeci, "Aslında şevketi bostan, doğada birçok bölgede çıkıyor. Ağustos ayında sarı çiçek açar. Çiçekteki tohumlar doğaya yayılır. Bir bölümü tekrar doğada can bulur. Türkiye'de ilaç sanayinde kullanılan bitkilerden bir tanesi de şevketi bostandır. Böbrek taşı düşürücü özelliğinden dolayı bir dönem kapsülü

bile üretildi. Değerli bir bitki. Aynı zamanda oldukça da lezzetli. Ege mutfağının en lezzetli yemekleri arasında şevketi bostanın ayrı bir yeri var. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, şevketi bostan tohumlarını ıslah etti. Üretilen tohumları da üreticilere ücretsiz dağıtmaya başladı. Biz de Çeşme'de 10 yıla yakın süredir üreticilere dağıtıyoruz. En az bir dekar üretim yapacak üretici bize geliyor. Kaydını yaparak, ücretsiz olarak tohumu veriyoruz. Ama dikimi biraz zahmetli. Tohumları çok küçük olduğu için dikimi oldukça zor. Bu nedenle herkes dikmek istemiyor. Ancak Alaçatı'da ve Uzunkuyu'da oldukça başarılı üretim yapan üreticiler var" diyerek sözlerini tamamladı.

Öte yandan Alaçatı Ot Festivali'nde stant açacak yerel üreticiler de hazırlıklarını hızla sürdürüyorlar. Çeşmeli kadın üreticiler, Çeşme'ye özgü reçel imalatlarına hız verirlerken, bazı yerel üreticiler de, çeşitli otlardan sabun üreterek, Alaçatı Ot Festivali'ne hazırlanıyorlar. 

Türkiye'nin birçok ilinde tur şirketlerinin Alaçatı Ot Festivali için özel turlar düzenlemesi ve turlara olan ilginin, bu yıl da 6-9 Nisan tarihlerinde Çeşme'nin 200 bini aşkın insanı ağırlayacağının göstergesi olarak algılanıyor.