Dünyaca ünlü İngiliz yazar william shakespeare tarafından 1599’da yazılmış beş perdelik “Sezar’a Suikast” tragedyasında bir Datçalı da var. Gerçek yaşamdan sahneye aktarılan bu oyunda hemşehrimiz önemli bir yer alıyor. Peki, kim bu Datçalı?

Adı Artemidorus.

MÖ 1’ncü yüzyılda Knidos‘ta yaşamış köklü bir ailenin ferdiydi. Roma ile iyi ilişkileri vardı ve İmparator Sezar’ın dostuydu.

MÖ 44‘ün 15 Mart‘ında  Sezar‘a suikast yapılmadan hemen önce yanına yaklaşmış ve kendisine bir kağıt uzatarak, “mutlaka okuyun” demişti. Ancak, notu okumadan cebine koyan Sezar, Brütüs ve adamları tarafından öldürülmüştü.

Sezar öldükten sonra cebinden çıkarılan Knidoslu Artemidorus‘un notunda şu yazıyordu.

“İmparatorum dikkatli olun, sizi öldürecekler.”

Sezar notu okusaydı, belki de ölümden kurtulacaktı.

Kısa bir süre sonra Roma Senatosu Sezar‘ın hakkını Sezar‘a verirken, Knidoslu Artemidorus‘u da unutmadı.

Senato Artemidoros nedeniyle Knidos’a “Özgür Kent” ünvanı verdi. Vergi affı dahil büyük ayrıcalıklar tanıdı.

Bu ayrıcalıklar nedeniyle Knidos en parlak dönemlerinden birini yaşadı.

Öldükten sonra Knidoslular onu unutmadı, adına şenlikler düzenlediler. Kentin içine şu yazıtı diktiler.

“İmparator Sezar’ı MÖ 15 Mart 44’te Roma Senatosu’na girmemesi için uyarmaya çalışan Knidoslu Artemidoros onurlandırılmıştır.”

1859 yılında Knidos’u soymaya gelen İngiliz arkeolog Charles Newton, Artemidorus’un

mezarını  buldum dedi  ama onun bulduğu torunu Lykaithion‘un mezarıydı. Artemidorus ile ilgili yazıtlar bugün British Museum‘da.